Gratis overnachten in Zweden

Dat je in Zweden overal het recht hebt om te wandelen, fietsen, skiën en kamperen (met uitzondering van tuinen, erven of landbouwgrond) dat weten de meesten van ons wel.  Maar wist je ook dat er meer dan 200 hutten zijn waar je gratis kunt overnachten?
Het recht om overal in Zweden te mogen wandelen, fietsen skiën en/of kamperen staat bekend als allemansrätten, wat letterlijk het recht van iedereen betekent. Het is het recht op openbare toegang. Het allemansrecht is een integraal onderdeel van de cultuur van Zweden. Een andere manier van luxe beleven.

Maar wat de meesten van ons niet weten is dat Zweden een informeel netwerk heeft van meer dan 200 gratis overnachtingshutten. Hutten en huisjes waar je maximaal 1 nacht gratis mag verblijven. Overnachtingsplekken, die variëren van primitieve trekkershutten tot moderne huisjes die je dus mag gebruiken zonder daarvoor te betalen. Gratis overnachten in Zweden dus.

Dit systeem werkt op basis van wie-het-eerst-komt, wie-het-eerst-maalt. De huisjes kun je niet van tevoren reserveren. Sommige daarvan zijn zeer eenvoudige schuilplaatsen die je alleen een dak boven je hoofd bieden en je beschermen tegen weer en wind. Andere zijn wat grotere, voormalige jacht- of vissershutten of oude bos- en berghutten. Er zijn zelfs kleine huisjes bij die vroeger permanent bewoond waren en nu bewaard zijn als cultuurmonumenten die aan overheden en gemeenten zijn geschonken.

De kwaliteit en uitrusting kan dus variëren van heel eenvoudig tot zeer comfortabel. Wat ze met elkaar gemeen hebben is de nabijheid van de natuur en een slaapruimte voor meerdere gasten. Elke zomer komen er in Zweden nieuwe gratis overnachtingshutten bij o.a. dankzij het   ARKNAT  project, dat duurzame schuilhutten bouwt in de natuur. Hutten die passen in de omgeving waar ze zich bevinden. Gebouwd met lokale bouwmaterialen zodat ze opgaan in de omgeving.

Credits: Moa Karlberg/imagebank.sweden.se

Gratis overnachten in Zweden

1.  Blommastugan (Het Bloemenhuisje)
Een huisje voor 2 personen met een buitentoilet. Dit eenvoudige bosarbeidershuisje ligt in de Zuid-Zweedse regio Kalmar län tussen Degerhyltan en Törnemåla in de gemeente Torsås. Het werd bewoond tot 1987 en daarna overgedragen aan de plaatselijke erfgoedvereniging, die het huisje liefdevol restaureerde. Je vindt dit huisje aan het fiets- en wandelpad Gullaboleden, ongeveer vijf kilometer van Torsås. De blommastugan is uitgerust met kookplaten op propaangas en twee bedden. Er is geen stromend water maar dat maakt het gevoel van avontuur en ontspanning des te groter.

2. Åbergs fäbodar 
Een huisje met buitentoilet, open haard, brandhout en drinkwater. Het huisje is gebouwd aan het begin van de 19e eeuw en werd bewoond tot in de 20e eeuw. Het is vernoemd naar de voormalige eigenaren Jonas en Britta Åberg uit Ockelbo. Hoewel het huisje is afgesloten als je aankomt, is de sleutel vrij verkrijgbaar na een telefoontje naar het ter plekke aangegeven telefoonnummer.

3. Lafallshöjden
Dit huisje biedt plaats aan 2 personen en is voorzien van een buitentoilet en houtkachel. Het huisje ligt in Midden-Zweden in het westelijke deel van Värmland in NorraGunnarskog. Het wordt beheerd door het lokale museum van Gunnarskogen is gelegen in een prachtig landschap waar tot de jaren 70 van de vorige eeuw landbouw werd bedreven. Het huisje is bereikbaar met de auto, met de bus van Arvika naar Gunnarskog of te voet via het wandelpad vanaf Larstomta.

4. Fresketäppa
Een huisje voor 4 personen met buitentoilet en open haard. Dit huisje, dat tot 1948 permanent bewoond was, ligt ook in Norra Gunnarskog, maar wat verder van de bewoonde wereld. Hier kom je door 13 kilometer vanuit Larstomta te wandelen, of de bus van Arvika naar Gunnarskog te nemen. Dit huisje stond 50 jaar leeg maar is nu gerestaureerd door de lokale, historische vereniging.

5. Hjortronbergsmossen 
Een blokhut met 6 tot 8 slaapplaatsen, buitentoilet, open haard en brandhout. Dit huisje ligt ook in midden Zweden in het natuurreservaat Djupdalshöjden bij de stad  Örebro, iets ten noorden van Kopparberg. De blokhut wordt beheerd door de gemeente en is speciaal gebouwd als overnachtingshut voor toeristen om een actieve levensstijl in de buitenlucht aan te moedigen. Het resultaat is een luxe maar ook duurzaam huisje. Er  zijn zonnepanelen op het dak en een volledig assortiment keukengerei en serviesgoed. Deze blokhut is alleen te voet bereikbaar, vanaf de bushalte Kopparberg (op 14 km afstand), of vanaf de parkeerplaats Älvhöjden (op 5 km afstand). Drinkwater is verkrijgbaar op 100 meter ten noordoosten van de hut.

Credits: Johan Hellström/imagebank.sweden.se

Tips voor het vinden van een gratis huisje

1. Neem contact op met de lokale autoriteiten
Het regionale en lokale bureau voor toerisme of de gemeente heeft de benodigde informatie over de beschikbaarheid van de gratis huisjes in het gebied, inclusief de tips hoe er te komen.

2. Lees het boek ‘Stuglandet’
Deze gids, van journalist Kjell Vowles en fotograaf Moa Karlberg. presenteert meer dan 200 gratis overnachtingsplekken verspreid over heel Zweden. Het boek dient als gids en geeft uitgebreide informatie over hoe je de idyllische huisjes moeiteloos en veilig bereikt. Het boek bevat alleen huisjes met slaapfaciliteiten. Helaas is het boek alleen in het Zweeds verkrijgbaar maar met hulp van een goede vertaalsite is dat goed te begrijpen.

3. Gebruik de Vindskyddskartan app
Deze app toont kaarten met daarop meer dan 3000 schuilhutten verspreid over heel Zweden. Er staan niet alleen huisjes en schuilhuttenop, maar allerlei soorten wandelaccommodaties. De app geeft bovendien waardevolle informatie over de meeste schuilhutten in de lijst, waardoor je van tevoren kunt bepalen of een overnachting mogelijk is. De app is niet helemaal gratis, maar biedt wel een gratis proefperiode.

4. Kijk op de site van naturkartan.se
Deze website biedt (in het Engels) meer dan 500 treffers bij het zoeken naar ‘cabins’. Hier vind je ook de niet-gratis huisjes. Je kunt op de site   onder andere sorteren op toegankelijkheid met rolstoel of kinderwagen en bijvoorbeeld op termen als toiletten en verbindingen met het openbaar vervoer.

Bron: Visit Sweden
Credits headerfoto: Martin Edström/imagebank.sweden.se