Een stadswandeling in Amersfoort

Wist je dat Amersfoort is verkozen tot Europese stad van het jaar? Hoogste tijd om er eens een kijkje te gaan. In dit artikel neem ik je mee tijdens een stadswandeling langs de mooiste plekken in Amersfoort. Inclusief plattegrond.

Ik start mijn wandelroute op station Amersfoort Centraal. Kom je met de auto naar Amersfoort dan kun je gratis parkeren bij station Schothorst. Hier kun je op de trein stappen die je in een minuut of vier naar Amersfoort Centraal brengt. Treinen rijden een aantal keer per uur dus je hoeft nooit lang te wachten.

Een stadswandeling in Amersfoort

De eerste bezienswaardigheid op de route is een stuk graniet dat in de IJstijd vanuit Scandinavië naar de Leusderhei is gestuwd. Honderden inwoners van Amersfoort hebben de kei binnen de stadsmuren gesleept en maakten de Kei tot stadssymbool.

Door een mooi groen plantsoen wandel ik verder, langs een oud klooster, naar Waterpoort Monnikendam. Tijdens de restauratie van de waterpoort werd, om een oud effect te bereiken, de metselspecie gemengd met roggemeel.

De volgende ochtend bleek het metselwerk te zijn beschadigd. Baldadige jeugd werd hiervan beschuldigd maar een bewaker kwam later tot de ontdekking dat slimme mussen hun maaltijd uit de voegen pikten.

Op de plek waar ooit de stadsmuur stond zijn huizen gebouwd, de Muurhuizen. Een pittoresk straatje met onder andere Huis Bollenburg, het voormalig woonhuis van Johan van Oldebarnevelt, en een synagoge die, na van binnen helemaal te zijn verwoest, na de Tweede Wereldoorlog gerestaureerd werd.

Download hier de stadswandeling in Amersfoort.

Volgende stop is het huis met de paarse ruiten. Vanwege het mangaan in het glas kleuren de ramen paars als er de zon op schijnt. Helaas schijnt die nu niet maar de paarse gordijnen zorgen ook voor de paarse gloed.

In deze omgeving vind je vele struikelstenen (stolpersteine) bij huizen waar Joodse mensen gewoond hebben die tijdens WOII slachtoffer zijn geworden van de Nazi’s. Ik sta even stil bij alle stenen die ik tegenkom. Opdat wij nooit vergeten.

Als je ergen tussen 1550 en 1900 een moord pleegde, of daarvan werd verdacht, werd je opgesloten in de Dieventoren, ook wel Plompetoren of Latijntje genoemd. Halverwege de 20e eeuw werd er een onderdoorgang gemaakt. Zou je niet zeggen want hij ziet er best wel middeleeuws uit.

De stadswandeling door Amersfoort gaat verder door de Kleine en Grote Sint-Jansstraat met unieke winkeltjes en hippe koffie- en lunchtentjes. Ik kijk naar links en zie de Kamperbinnenpoort, de enige poort uit de eerste stadsmuur die bewaard is gebleven.

Een stukje verder stap ik het best bewaarde geheim van Amersfoort binnen: het hofje Armen de Poth. Ooit stond hier een pesthuis waar mensen die de pest hadden verpleegd werden. Eind 19e eeuw is het pesthuis afgebroken en zijn de huisjes gebouwd die er nu staan. De 49 huisjes waren bestemd voor armen en oude van dagen.

Leestip 🧡 Een wandeling langs verborgen hofjes in de Jordaan, Amsterdam.

Als ik verder loop door het mooie Amersfoort valt mijn oog op de Stier, net als de Kei een heus stadssymbool.

De oude stadsmuur leidt me naar een Joodse begraafplaats. Naast Joodse mensen liggen er ook andere, eenvoudige, mensen begraven. Allen in een kist van vurenhout, want in de dood is iedereen gelijk. Dat zou bij leven ook zo moeten zijn als je het mij vraagt.

Een stukje verderop stuit ik op dé bezienswaardigheid van Amersfoort: de Koppelpoort. Ooit behoorde deze poort tot de tweede stadsmuur. Hier werden reizigers toegelaten of tegengehouden. In de tredmolens van de poort liepen zogenoemde raddraaiers, gevangenen die de windas moesten laten draaien om het balkenschot naar beneden te laten komen om de rivier af te sluiten.

Ik maak een kort uitstapje naar de nieuwe stad met het Eemhuis, waarin kunsthal KAde gevestigd is. Hier struin ik over de vlooienmarkt op zoek naar koopjes. Ik vind ze echter niet.

Terug naar de binnenstad loop ik recht op museum Flehite, hier wordt het cultureel erfgoed van Amersfoort tentoongesteld. Ik ga niet naar binnen maar loop door. Langs kapellen en kerken naar Havik. Het Havik was ooit een binnenhaventje waar je je echt heel wat jaren terug in de tijd waant.

Op het Heksenbruggetje sta ik even stil. Hier gebeurden vroeger bijzondere dingen. Werd er vermoed dat je een heks was dan werd je vanaf dit bruggetje in het water gegooid. Bleef je drijven dan had je holle botten en was je een heks. Dan werd je veroordeeld tot de brandstapel. Bleef je niet drijven dan was je geen heks, maar vaak was het dan al wel te laat…

Via de Appelmarkt en Groenmarkt loop ik naar Hof, het grootste plein van Amersfoort. Op vrijdag en zaterdag wordt hier een weekmarkt gehouden.

Aan het plein staat de St. Joriskerk. In de kerk is van alles te zien: meerdere orgels, een gotische doopkapel, een 16e eeuws sacristie, middeleeuwse muurschilderingen en het grafmonument van Jacob van Campen, de man die het Koninklijk Paleis op de Dam in Amsterdam ontwierp.

Tegen de zuidwand staat de boterhal. Op elk heel uur komt St. Joris hier naar buiten om de draak te verslaan.

Ik eindig deze stadswandeling in Amersfoort op het Lieve Vrouwekerkhof. Ooit stond hier de kapel van de kerk. Eind 18e eeuw deed de kapel dienst als munitiedepot. Tijdens een ontploffing van die munitie is de kapel verloren gegaan. De Onze Lieve Vrouwetoren staat er nog wel, omdat de toren niet vast aan de kapel gebouwd was heeft deze de explosie overleefd.

Je kunt de toren met zijn 346 treden beklimmen voor een prachtig uitzicht over de stad. Bij helder weer schijn je Utrecht en soms zelfs Amsterdam te kunnen zien. Ik weet het niet want in plaats van de beklimming plof ik neer op een terras op het plein. Het is mooi geweest.

Overnachten in Amersfoort

Wil je overnachten in Amersfoort dan is het NH Hotel een aanrader. Dat ligt tussen station Amersfoort Centraal en de binnenstad. Ideaal voor als je met de trein naar Amersfoort reist. Liever hartje centrum slapen? Boek dan een kamer bij Long John’s.